Çerçialanı Köyü

Çerçialanı Köyü ve Çevre Köylerinde Yapılan Yöre Yemekleri.

BOZ MANTI : Boz mantı, yoğurtlu mantı, kulaklı mantı olarak çeşitleri vardır. Boz mantı hamurdan yapılır. Koyu bir şeklide yoğrulan hamur kalın yufkalar halinde açılır. Yarımşar santimlik küçük kareler halinde kesilir. İçine çökelik, kıyma ve patates konularak bol suda pişirilir. Üzerine yağda kızartılmış peynir, çökelik ya da kuru et dökülerek kaşıklanır.

ÇİÇEKLİ PİLAV : Kabak çiçeği bostanlardan toplanır, seçilir temizlenir, bir kaba doğranır. Pişmekte olan bulgur pilavının üzerine indirilmesine yakın ilave edilerek karıştırılır. Yağı tuzu atılır. Yufka ekmeğin üzerine dökülür. Ekmekle yenir.

ÇIRTMA AŞI : Pancar yıkanır, ince ince “çırtılır” (kıymık kıymık edilir-rendelenir). Sulu şekilde hazırlanmış yarmanın içine ilave edilerek iyice pişirilir. Yağsız yendiğide olur. Büyük kazanlarda yapılır, günlerce yenir. Daha çok horantısı (ev halkı) olan evler yapar.

YUVARLAK KÖFTE : Yarma düğürü, bulgur düğürü ile karıştırılıp ıslatılır. Yarım saat kadar beklemeye alınır. Sonra hamur gibi yoğrulur. Misket taneleri iriliğinde yuvarlak hale getirilir. Pişirilir, süzülür, soğumaya terk edilir. Sarımsaklı yoğurtla karıştırılarak yenilir.

DÜĞÜR AŞI-DÜĞÜRCÜK ÇORBASI : Sekiz ölçü suya bir ölçü düğür ilave edilerek kısık ateşte pişirilir. Üzerine ince ince doğranmış ve yağda kızartılmış soğan dökülür. Yanına bir yüzü gevretilmiş peynirli yufka dürmeci hazırlanır. Sabahları kaşıklanır.

EKMEK AŞI : Kurumuş yufka ekmek artıkları bir bohçada biriktirilir. Kırılarak yemeklik hale getirilir. Kıyılmış soğan tavada yağ ile öldürülür. Üzerine yumurta kırılır. Daha sonra kaynamış su ilave edilerek “bir dala “(bir taşım) kaynatılır. Bu karışım yemeklik ekmek kırıntısının üzerine dökülür. Kaşıkla yenir.

EKMEK OVMACI : Yağda yumurtanın içine ufalanmış yufka ekmek ilave edilerek karıştırılır. Yufka ekmeğe dürülerek yenilir. Daha çok azık olarak hazırlanır. Kır hayatının vazgeçilmez yemeğidir.

ERİŞTE : İçine yumurta kırılarak yoğrulan hamur ince bir şekilde açılır. Uzun ince kesilir. Güneşte kurutulur, fırınlanır, torbalanır. Pişirileceği zaman yeteri kadar alınarak kaynar suda haşlanır. Süzülür. Başka bir kaba alınarak üzerine tere yağı dökülerek yenir.

GÖBELEKLİ (Mantarlı) PİLAV : Mantar ilkbaharda dağlarda, araziden toplanır. Temizce yıkanır. Kuşbaşı iriliğinde doğranarak yemeklik hale getirilir. Pişmekte olan bulgur pilavının üzerine ilave edilerek karıştırılır. Yağı tuzu tamamlanarak yenir.

HASIDA : Suyla pekmez yarı yarıya karıştırılır. Ateşe alınır. Üzerine yeteri kadar un ilave edilerek oklava ile iyice yedirilerek karıştırılır. Karışım kaynayınca koyulur. Ateşten indirilir ve üzerine yağ dökülerek kaşıklanır.

HAŞIL : Kaynar haldeki suya elenmiş un ilave edilerek yapılır. Kazana bir avuçla un koyulurken diğer eldeki oklava ile koyuluncaya kadar karıştırılır. İki dakika kaynatılır indirilir ve kaplara bölünür. Üzerine tereyağı ya da pekmez dökülerek kaşıkla yenir. Hasıdadan farkı daha koyu oluşudur.

HEDİK : Büyükçe bir kazanın içerisinde buğday nohut, fasulye karıştırılır. Üzerine su ilave edilerek ocağa oturtulur. Pişmeye yakın mercimek eklenir ve ocaktan indirilir İlistire (kevgir) alınarak varsa suyu süzülür ve elle yenir. Diğer bir çeşidi de bulgur edilmek üzere pişirilen buğdaydan yapılır. Serilmek üzere çullara götürülen pişmiş buğday sahana alınır ve üzerine çedene ilave edilerek karıştırılır ve yenilir.

HERLE : Soğuk suyun içerisine bir avuç un dökülerek iyice çırpılır. İçine azıcıkta bulgur atılır. Kaynayıncaya kadar ateşte tutulur. Sonra sofraya alınır.

KABAK AŞI : Kabağın bol olduğu güz mevsiminde yeteri kadarının içi temizlenir, kabuğu soyulur, dilimlenir, küçük kareler halinde dilimlenir, kurutulur torbalanır. Kabak aşı pişirileceği zaman bir miktar kabak kurusunun içine bir avuç dolusu mercimek ilave edilerek bir bardak suda pişirilir. Üzerine yağı, tuzu ilave edilerek kaşıklanır. Diğer bir çeşidi de kabak iri dilimler halinde doğranır, kazana bastırılır. İçine birazda mercimek ilave edilerek pişirilir.

KATIKLI AŞ : Çekilmiş yarmaya nohut ve fasulye ilave edilerek pişirilir. Ocaktan indirilerek soğutulur. Üzerine ayran dökülüp karıştırılır. Ayran çorbası da denilen bu yemek genellikle yaz aylarında yapılır. Bir ” teş “(leğen) hazırlanıp günlerce yendiği de olur.

KAVURGA : Buğday yada çekilmemiş yarma sacda kavrulur. Ayrıca tuz ilave edilerek kavrulan çedene ile karıştırılır. İçine üzüm, ceviz, fındık içi konularak çerez gibi yenir. Çerezi bol olana “oynaş kavurgası” denir. Birde mısırdan yapılanı vardır. Mısır kızgın saca konur, üzerine höllük örtülür. Höllük ısınmaya başlayınca bir kasnakla karıştırılır. Patlamaya başlayan mısırın dağılmasını önlemek için kalbur tutulur. Buna mısır kavurgası deri cıtlağı darı kavurgası da denir.

KAYGANA : Yağda yumurtanın mahalli adıdır. Bununla ilgili birde değim vardır.”İtin ahmağı kayganadan pay umar”

KESMAŞI : Hamurdan yapılır. Katı bir şekilde yoğrulan hamur kalın yufkalar halinde açılır. 3-5 cm eninde kesilen iri parçalar üst üst konularak yarımşar santim ara ile yeniden küçük parçalara ayrılır. Bol suda pişirilmiş mercimeğin üzerine bu malzeme eklenir. 10 dakika kadar kaynatılır. Yağı tuzu ilave edilerek çorba gibi kaşıklanır.

KEŞGAH : Eskiden düğünlerde düğün aşı olarak yapılırmış. Yarma ayıklanır, yıkanır, suda bir taşım kaynatılır. Üç beş soğan geniş halkalar halinde doğranır. Yeterli ölçüde et kavrulur. Hazır edilir. Geniş bir kazan alınır. Bir kat yarma, bir kat et, bir kat soğan üst üste konularak sıra bozulmadan kazan doluncaya kadar dizilir. Katların aralarına tuz biber ilave edilir. Üzerine önceden kaynatılmış su eklenerek yarım saat kadar pişirilir.

KÖREMEZ : Bir çoban yemeğidir. Çiğ sütten yapılır. Davar sağılır, sütü süzülür, yoğurtla iyice karıştırılır. İçine yufka ekmek doğranarak kaşıklanır. Bununla ilgili bir de atasözü vardır “Çobanın gönlü olursa tekeden KÖREMEZ çıkarır”.

KULAKLI MANTI : Bir hamur yemeğidir. Yumaklar ince ince açılır. Yaklaşık üç dört santimetrelik kareler halinde kesilir. Önceden hazırlanmış soğanlı kıyma ya da patatesli malzeme bu karelerin üzerine yeterince konur. Karelerin köşeleri birleştirilerek muska gibi sıkılır. Kaynamış bol suda on dakika kadar pişirilir. Yağı tuzu ilave edilerek sulu şekilde sofraya alınır.

MADIMAK AŞI : Madımak iç Anadolu’nun yüksek yaylalarında yetişen demiri bol, parlak koyu renkli, küçük oval yapraklı yabani bir ot çeşididir. İlkbaharda kırlardan toplanarak kurutulur. Yemeği yapılacağı zaman önce haşlanır. Kevgirden geçirilir. Soğuk suyla yıkanır. Başka bir tencerede birazcık bulgurla birlikte pişirilir. Az sulu olarak indirilir. Yağına sucuk ve pastırma doğranır. Tuzu biberi ilave edilerek servis yapılır.

FASULYE KAVURMASI : Yeşil fasulye seçilir, doğranır, haşlanır, süzülür. Ayrı bir tavada yağda yumurta yapılır. Üzerine haşlanmış yeşil fasulye ilave edilerek kavrulur. Kavrulurken tuz biber ilave edilir. Yufka ekmeğe dürülerek yenilir.

SULU KÖFTE : Buğday sokularda (iri taş dibek) kabuğu soyulacak kadar dövülürse “diri yarma”, el değirmenlerinde çekilerek küçük parçalara ayrılırsa “ölü yarma”, ölü yarmanın elenerek altında kalanına da “yarma düğürü” denir. Yarma düğüründen sulu köfte yapılır. Yarma düğürü bir kapta ısıtılarak yarım saat bekletilir. Bekleme süresinin sonunda içine bir baş soğan doğranarak yoğrulur. Parmak başı büyüklüğünde sıkılarak şekil verilir. Kaynatılmış suya önce mercimek az sonra da bu köfteler konularak suluca pişirilir. Mercimeksiz pişirildiği de olur. Yağına pastırma ya da kuru et yakılarak sofraya alınır.

SULU FASULYE : Yeşil fasulye ayıklanır, yıkanır, bol suda pişirilmeye alınır. Az pişince içine bir avuç dolusu bulgur ilave edilir. Yağı tuzu atılır, çorba gibi yenilir.

SÜTLAŞ : Kaynar suya salınmış bulgurun üzerine süzülmüş süt ilave edilerek suluca pişirilen bir yemek çeşididir. İçine kuru yufka ekmeği doğranarak yenir.

KIZILCA : İlkbaharda bostan kenarları ve tarlalarda yabani olarak yetişen boz renkli bir ot çeşididir. Taze iken tarlalardan toplanır, seçilir, yıkanır, haşlanır kevgirden geçirilir. Sıkılarak suyu alınır. Başka bir kapta yağda yumurta yapılır. İndirilmesine yakın bu malzeme ilave edilir. Üzerine yeterli ölçüde tuz, kırmızı biber atılarak karıştırılır. Yufka ekmeğe dürülerek yenilir.

YAŞ TARHANA : Tarhana Anadolu’da değişik şekillerde yapılır. Ayranı torbada süzülüp yoğurt haline getirilir. Bir kapta yarma iyice pişirilir. Soğutulur, hamur gibi yoğrulur. Hazırlanmış yoğurt ile iyice karıştırılır ve küplere basılır.

TARHANA ÇORBASI : Yemek yapılacağı zaman bir miktar tarhana kazana indirilir. Soğuk su ile iyice özenir ve ateşe alınır. Ateşte kaynayıncaya kadar karıştırılır. Pişince indirilir ve yağına nane konulur. Yanında peynirli yufka ekmek dürmeciyle kaşıklanır.

KISIR KÖFTE : Düğürün üzerine yeteri kadar kaynar su dökülerek on beş dakika kadar bekletilir. Beklerken üzeri örtülür. Yağda pastırma ya da sucuk yapılır. Bunlar pişerken üzerine doğranmış soğan dökülerek karıştırılır. Tuzu biberi atılır. Bu malzeme ıslanmış düğürün üzerine ilave edilir ve iyice yoğrulur. Sıkılarak köfte haline getirilir. Köfteler ayranla yenir.

KATIKLI MANTI : Mantı yapılacak hamur kalınca açılır. Yarımşar santimetrekarelik küçük parçalar halinde kesilir. Kaynamış suya alınarak on beş dakika kadar pişirilir. Eğer iyi pişmezse hamursu kokar. Kevgirden geçirilerek süzülür. Üzerine soğuk su dökülür, soğutulur. Sarımsaklı yoğurt dökülerek yenir.

KÜLLEME : Tezek yakılarak külü hazırlanır. Una yumurta ve yağ ilave edilerek katı şekilde yoğrulur. Kül bir kenara sıyrılır ve altı temizlenir. 3 cm kalınlığında Çörek yassılanır. Çörek hazırlanan yere konur ve üzerine kaynar kül çekilir. Yarım saat beklenir. Pişmişse külü temizlenir. Çökelikle yenmeye hazır hale gelmiştir.

KURU TARHANA : Biriktirilmiş yoğurt yayıkla yayılır ve yağı alınır. Koyu bir şekilde ayran hazır olur. Hazırlanan ayran ile yarma büyük kazanlarda ocağa konularak pişirilir. Piştikten sonra ocaktan alınır ve 2 gün ağzı kapalı bekletilir. Dere kenarından narpız ve ot toplanır ve dam üzerine serilir. Haşlanmış tarhana hamur gibi yoğrularak avuç içinde şekil verilerek narpızlı otların üzerine kurumaya bırakılır. Kuruduktan sonra toplanıp kışlık olarak tüketilmek üzere kilerde saklanır.

KURU TARHANA ÇORBASI : Bir gün önceden ılık su içinde kuru tarhana bekletilir. Sabahleyin ıslanmış tarhana ezilir. Suyu ilave edilerek ocakta pişirilir. Pişirilirken indirmeye yakın tereyağı hazırlanarak nanesi eklenir ve ocaktan indirilerek sofraya kızarmış ekmek ile servis yapılır.

GEVREK YAĞLAMA : Yufka ekmeği Sac’da iyice gevretilir. Gevrek ekmek ufalanır. Üstüne kızarmış tereyağı dökülür. Yufka ekmeğe dökülerek çay ile yenir.

KUYMAK : Ufalanmış kuru ekmek bir kapta ıslanır. Kenarda başka bir tavada tereyağı kızartılır. Islanmış kuru ekmek iyice pişirilir. Kızartılmış tereyağı ilave edilerek kaşıkla yenir.